Te veel folders en brochures eindigen ongelezen als oud papier doordat teksten onleesbaar zijn. Zwarte tekst gedrukt op wit papier is de beste keuze voor de leesbaarheid, maar ja, als grafisch ontwerper wil je wel eens wat anders. Helaas werken veel ontwerpers volledig gekluisterd aan hun beeldscherm aan folders en brochures die er, eenmaal afgedrukt op papier, soms niet uitzien. Teksten blijken onleesbaar, klanten worden boos. Hoe kan deze ellende voorkomen worden en wat moet je doen voordat je een printopdracht naar de internetdrukker stuurt?

Teksten zijn onleesbaar als er te weinig contrast is tussen tekst en achtergrond. Zwarte tekst op een donkerbruine achtergrond bijvoorbeeld, of witte tekst op een geel vlak. Die achtergrond kan gedrukt zijn, maar het kan ook de kleur van het papier zelf zijn. Als een tekst onleesbaar is, is dat meer dan jammer van alle moeite. Een communicatiespecialist heeft zich afgevraagd welke boodschap hoe en wanneer met welke doelgroep gedeeld moet worden. Er is voor drukwerk gekozen, en terecht, want de tekst wordt op papier beter gelezen dan na digitale verspreiding. Iemand heeft moeite gedaan om een vlotte tekst te schrijven die wellicht nog door iemand anders is geredigeerd. Ook de vormgever heeft natuurlijk zijn best gedaan, en het drukken en verspreiden kost ook moeite. Een dingetje is dat de afgedrukte tekst uiteindelijk wel leesbaar moet zijn. Het is allemaal weggegooid geld als een tekst onleesbaar op papier komt en de ontvanger hoogstens de koppen leest en de plaatjes bekijkt.

Wie heeft het gedaan?
Kleuren op een beeldscherm worden totaal anders opgebouwd dan op papier. Op een beeldscherm wordt RGB, een additief kleurensysteem, gebruikt om de drie primaire kleuren rood, groen en blauw te mengen tot wit. Je kijkt dan eigenlijk in een lamp, je kijkt in het licht. Op papier wordt gedrukt in CMYK, een subtractief kleurensysteem waarbij vier kleuren bij 100% dekking gemengd worden tot zwart. Je kijkt naar inkt dat op papier ligt maar geen licht is, snap je? Donker gedrukte vlakken in combinatie met zwart gedrukte teksten maken de boodschap op papier meestal onleesbaar, terwijl er op het computerscherm niets mis leek. Diezelfde teksten als diapositief blijken, eenmaal gedrukt, op lichte volvlakken onleesbaar vanwege een vergelijkbaar gebrek aan contrast. Ook wordt de waarneming van kleuren op papier beïnvloed door de papierkeuze. Dezelfde kleur gedrukt op helderwit gesatineerd gestreken papier ziet er ineens op gerecycled ongestreken papier totaal anders uit. In deze gevallen kan na het drukken de teleurstelling groot zijn. Ook bij de klant die het ontwerp alleen op een beeldscherm gezien heeft. De vraag is al snel: wie heeft er nu de schuld?

Je hoeft je niet te schamen
Het is allemaal de schuld van digital goeroes die voorspelden dat communicatiedrukwerk zou verdwijnen. Die voorspellingen kwamen gelukkig niet uit, maar we zitten nu wel met de gebakken peren. Grafische scholen en design academies hebben hun lessen over papier en druktechnieken vrijwel geheel geschrapt en veel grafisch geschoolde docenten zonder vervanging met pensioen gestuurd. De kwaliteit van het ooit befaamde grafische Dutch design is verschraald en veel premium drukkerijen zijn failliet gegaan. Als vormgever hoef je je niet te schamen voor je gebrek aan grafische kennis. Je bent niet de enige. Je zou je wel moeten schamen als je een ontwerp ongecontroleerd voor een hoge oplage naar de internetdrukker stuurt en daarna alles overgedrukt moet worden. Hoe kun je dit voorkomen? Waar haal je de nodige grafische kennis vandaan?

Grafische kennis haal je bij grafische kennissen
Werk je bij een 100% digital design agency, dan heb je vette pech als je voor een klant drukwerk moet regelen, want je collega’s begrijpen waarschijnlijk ook niet hoe je dat moet doen. Moet je toch iets laten drukken en wil je geen boze klant als de boel afgeleverd wordt? Dan heb je grafische kennissen nodig. Maak eens kennis met een oude of jonge rot uit het grafisch vak. Ze werken bij ambachtelijke drukkerijen, printmanagementbureaus en aanverwante bedrijven. Kijk samen naar het ontwerp, kies bijpassend papier en pas het ontwerp hierop aan. Bestel bij twijfel een proefdruk op het juiste papier. Samenwerken met een graficus voor wie grafische techniek geen abracadabra is kan veel mislukte printproducties voorkomen.